گیاهان کده
در "کدۀ" وایقان انواع گیاهان می رویید. بنابراین در فصل بهار عده ای گوسفندان خود را برای چَرا به "کده" می بردند. چند نوع گیاه دیگر از نوع گیاهان چندساله بود که در آنجا بیشتر می رویید که عبارتند از :
1) خارسبز (تیکان) : انواع مختلفی خار در کده می رویید. بوته های خار در فصل بهار از ریشه های چند ساله می روییدند. بعضی انواع خارها گل های صورتی رنگ می دادند. این گل ها خاصیت دارویی و مدرّ داشتند. بعضی افراد آنها را که "تیکان گولی " می گفتند، می چیدند و پس از خشک کردن مانند چایی دم می کردند و عقیده داشتند که برای دردهای کلیه مفید است. بیشترین کاربرد خار سوزاندن آن بود چون خار خشک به آسانی می سوزد و حرارت خوبی ایجاد می کند. مخصوصاً برای پختن نان در تنور ها سوزانده می شد. خار را وقتی سبز و نرم است گوسفند، بز و الاغ میخورد.
2) خار سفید (چالی) : نوعی خار مخصوصی است که ساقه های آن چوبی است وخارهای آن بسیار محکم است. این خار نیز برای سوزاندن مصرف می شود اما چون کندن و نگهداری آن به علت تیز و محکم بودن خارهایش سخت است بنابراین کمتر از خارهایی که نرم و سبز می باشند مصرف دارد. "چالی" هم گلهای قشنگی درمی آورد و سپس گلها تبدیل به میوه هایی می شود که آبدار و بنفش می باشد ولی قابل خوردن نیست و اگر در دست بفشارند عصاره ای از آن خارج می شود که رنگ بنفش غلیظ دارد و اگر به لباس بخورد رنگش به سادگی زایل نمی شود.گزندگی تیکان و چالی منشأ ضرب المثلی است بدین مضمون که می گویند "فلانی ایله بول چالی تیکان اوستونده اوتوروب" یعنی فلانی انگار روی خار نشسته است. کاربرد این ضرب المثل در جایی است که کسی به اجبار در جایی نشسته و منتظر فرصتی است که در اسرع وقت آنجا را ترک کند.
3) چوبک (چوغان): این گیاه که بوته بزرگی هم دارد در فصل بهار از ریشۀ چند ساله می روید برگهای ظریفی در می آورد و گلهای ریزی می دهد. گلها بعدآ تبدیل به تخم می شود. "چوغان" را در آخر فصل بهار می چینند و بعد از خشک شدن می کوبند تا تبدیل به گرد شود این گردها به دلیل قلیایی بودن خاصیت گندزدایی و تمیز کنندگی دارند. در ایام سابق به جای پودرهای شویندگی از "چوغان" استفاده می شد.
4) شوران: این گیاه نیز ریشۀ چند ساله دارد. در فصل بهار سبز و تبدیل به بوتۀ بزرگی می شود شاخه های آن چوبی و نسبتاً کلفت است و پس از گل دادن تخم های بسیار ریزی تولید می کند. این گیاه مواد قلیایی فراوانی دارد لذا در ایام سابق در صابون پزی استفاده می شد.
تهیه صابون: صابون از ترکیب مواد چربی و مواد قلیایی و اکثراً سود سوز آور تهیه می شود. قلیا و سود سوز آور را در وایقان از بوته های شوران که در کده به قدر وفور وجود داشت، تهیه می نمودند. چربی مورد نیاز از پیه گوسفند تهیه می شد. محل های مخصوصی برای تهیه صابون در بعضی از خانه ها وجود داشت. البته صابون هایی که در وایقان تهیه می شد کیفیت صابون های امروزی را نداشت.