وایقان

تقسیم اراضی "کدۀ وایقان در دو مرحله صورت گرفته است :

1) تقسیم کُدۀ غرب در سال 1340 شمسی

2) تقسیم کُدۀ شرق در سال 1365 شمسی

1 : تقسیم کُدۀ غرب :

در سال ۱۳۳۵شمسی در وایقان چاه عمیق احداث شد که توضیح آن را مفصلاً در جای دیگر آورده ام. در مطالب بالا توضیح داده شد که اراضی کُده چون بالاتر از مظهر قناتها بود بنابراین باوجود داشتن زمینهای مرغوب و حاصلخیز لم یزرع باقی مانده بود. با حفرچاههای عمیق در کُده تأمین آب کشاورزی برای این اراضی ممکن شد اما چون زمینها به صورت مشاع متعلق به همه اهالی وایقان بود کسی از نظر شرعی و عرفی به خود اجازه نمی داد که در این اراضی کشاورزی نماید. گاهی هم اگر به ندرت شخصی اقدام به کاشت گندم در این اراضی می نمود موجب اعتراض دیگران قرار می گرفت و حتی گاهی کدورت و اختلافی هم بین مردم ایجاد می کرد.

در سال 1339 شمسی برای نوسازی حمام وایقان اقدام شد این کار نیز احتیاج به بودجه و اعتبار داشت.

هدف اصلی تقسیم اراضی کُدۀ برای این بود که این اراضی بلا استفاده باقی نمانده وزمینه های ایجاد اختلاف بین اهالی را نیز از بین ببرد و هدف فرعی آن نیز تأمین اعتبار برای نو سازی حمام بود. بنا به دلایل فوق اهالی وایقان تصمیم گرفتند کُدۀ غرب را که در پایین دست چاههای عمیق قرار داشت، تقسیم نمایند.

برای اجرایی کردن این تصمیم که در زمان خود اقدامی مهم بود نماینگانی از معتمدین محلات را انتخاب کردند. اسامی افراد منتخب به شرح زیر است:

1 - مرحوم حاج حسن خوشبختی 2- مرحوم حاج عیسی نوری 3- مرحوم مشهدی رحیم ناصری 4 – مرحوم حاج عباس مردانی 5 – مرحوم حاج محمود وایقانپور6– مرحوم علی اصغر علمشاهی 7 – مرحوم میرزانبی سلیمانی 8 – آقای مشهدی محمدعلی علمشاهی 9 - مرحوم حسن بادامچی 10 – مرحوم حاج محمد معصومی 11 – مرحوم عبدالحسین احمدی 12 – مرحوم مشهدی حسین صادقزاده 13 – مرحوم حاج علی زینال رنجبر 14 – مرحوم محمد خوشظاهر 15 – آقای حاج ابوطالب علمشاهی 16 – مرحوم مشهدی محمدعلی مالک 17 – آقای حاج میرابوطالب طباطبایی 18 – هاشم آقا هاشمی کدخدای وایقان

در این تقسیم بندی، برای ایجاد عدالت و به منظور اینکه برای تمام اهالی زمین مرغوب و نا مرغوب یکسان برسد اراضی کُدۀ غرب به دو قسمت مرغوب (نزدیک به آبادی) و نامرغوب (دور از آبادی) تقسیم کردند و برای همه سهمی از هر دوقسمت منظور نمودند.

از قسمت مرغوب مقدار ده من معادل 4400 مترمربع به صورت مشاع برای پنج خانوار و از قسمت نامرغوب مقدار ده من معادل 4400 مترمربع برای یک خانوار منظور شد. خانوارها با پرداخت یکصد ريال در قرعه کشی شرکت نمودند. اراضی قبل از قرعه کشی مساحی و شماره گذاری شده بود. برای هرکس هر شماره ای از قرعه کشی درآمد سندی با امضای افراد منتخب تنظیم و به وی تسلیم گردید. دفتری هم ترتیب داده شد دراین دفتر شماره ها و نام افراد متناسب با قرعه ها درج گردید. این دفتر تا زمانی که مرحوم هاشم آقا هاشمی و فرزندش خداکرم هاشمی کدخداهای وایقان در قید حیات بودند پیش ایشان بود. هرکسی سؤال یا ابهامی در این مورد داشت به افراد فوق الذکر مراجعه می نمود الآن هم احتمال می دهم این دفتر پیش آقای آسماعیل آتشی باشد.

درآمد حاصل از این اقدام حدود شش هزار تومان بود که برای تأمین کسری اعتبار نوسازی حمام هزینه شد.

پس از تقسیم کُدۀ غرب، هرخانوار مالک زمین مشخصی شد بعضی ها خرید و فروش کردند. با توجه به مرغوبیت و بکر بودن زمین های این منطقه کشاورزی از نظر کاشت گندم واحداث باغات رونق گرفت. بخشی از زمین ها هم که نزدیک آبادی بود تبدیل به خانه های مسکونی گردید و در حال حاضر یکی از مطلوبترین محلات برای سکونت در وایقان همین محلات می باشد. بخشی از زمین های این منطقه تبدیل به کوره های آجرپزی شده اند که اقتصاد وایقان وابسته به این صنعت می باشد.

2 – تقسیم اراضی کُدۀ شرق:

تقسیم اراضی کدۀ شرق در سال 1365 انجام شده است. هدف اصلی تقسیم اراضی کُدۀ شرق نیز مانند کُدۀ غرب برای این بود که این اراضی بلا استفاده باقی نمانده وزمینه های ایجاد اختلاف بین اهالی را نیز از بین ببرد و هدف فرعی آن نیز کمک به تأمین اعتبار برای آسفالت جادۀ وایقان به شبستر بود. بنا به دلایل فوق اهالی وایقان تصمیم گرفتند اراضی کُدۀ شرق را تقسیم نمایند. چون مسائل مربوط به این مورد به صورت تنگاتنگ با آسفالت جاده وایقان به شبستر می باشد لذا این دوموضوع را به صورت یک رخداد مشترک بیان می کنم.

از سال 1357 به بعد بتدریج کوره های آجرپزی در وایقان گسترش یافت به نحوی که در سال 1365 بیش از دویست کوره در وایقان وجود داشت. حمل تولیدات این کوره ها و تأمین نفت کوره و ماسۀ مورد نیاز باعث شده بود که روزانه تعداد زیادی ماشین سنگین در جادۀ وایقان به شبستر تردد نماید. علاوه برآن با توجه به بهبود وضع اقتصادی اهالی و همچنین افزایش ارتباط مردم وایقان با آبادی های اطراف مخصوصاً شبستر و تبریز سبب شده بود که تعداد زیادی اتومبیل سواری در این جاده رفت و آمد کند. به همین علت از سال 1364 اهالی وایقان علاقمند بهسازی و آسفالت جاده شده بودند و در تمام مجالس بیشترین بحث در این خصوص بود. بالاخره همین بحث ها باعث گردید که موضوع جدی تر شود.

در شب نوزدهم اردیبهشت سال 1365 که مصادف با اولین شب ماه رمضان بود معتمدین وایقان جهت تصمیم گیری در این مورد به مسجد توتونلوق دعوت شدند. پس ازانجام مذاکرات مفصل در باره شیوۀ اجرایی تصمیم فوق اذکر تدابیری اتخاذ شد و صورت جلسه ای تنظیم گردید. در این صورت جلسه راهکارهایی برای تأمین اعتبار به شرح زیر اتخاذ گردید:

1) کوره های آجرپزی به چهار گروه تقسیم گردید و مقرر شد که گروه اول که تولید و توانمندی بیشتری داشتند هرکوره پانزده هزار تومان و گروه دوم که توانایی متوسط داشتند هر کوره ده هزار تومان و کروه سوم که ضعیف بودند هر کوره پنجهزار تومان پرداخت نمایند و گروه چهارم که اصلاً توانایی نداشتند از پرداخت معاف شوند. هیأتی از خبرگان نیز در این جلسه انتخاب گردیدند که کوره ها را بر اساس تقسیم بندی فوق شناسایی نمایند و مقرر شد که تصمیم این خبرگان ملاک عمل قطعی باشد و همۀ کور داران بر تصمیمات آنها تمکین نمایند. خوشبختانه با توجه به حسن همکاری و صمیمیتی که وجود داشت همین گونه عمل شد و کمتر کسی هم به تصمیمات آنها معترض شد.

2) دارندگان کمپرسی ها متعهد شدند که کلیه شن و ماسه مورد نیاز را متناسب با برآورد مهندسین تأمین نمایند یا هرکدام هفت هزار و پانصد تومان بپردازند. نحوۀ عمل نیز به خود کمپرسی داران محول گردید.

3) سایر افراد نیز با صلاحدید معتمدین محلات به قدر استطاعت کمک کنند.

4) زمین های کدۀ شمال خط آهن را به فروش رسانده و منابع حاصله را به این امر اختصاص دهند.

5) اراضی کدۀ پایین خط آهن را نیز بین اهالی وایقان تقسیم و از هر خانوار در مقابل تصاحب زمین مبلغی دریافت نمایند.

این صورت جلسه توسط آقای اسماعیل برزگری انشاء شد و توسط همۀ حاضرین امضاء گردید.

در شب بیست ویکم ماه رمضان مصادف با نهم خرداد ماه ضمن برگزاری مراسم مخصوص شب احیاء مجددا در مورد فروش زمین های بالای خط آهن مذاکره شد و دومین صورت جلسه در این خصوص تنظیم گردید و کسانی که در جلسۀ اول حضور نداشتند این صورتجلسه را امضاء نمودند و تقریبآً قاطبۀ اهالی بر اجرای این تصمیم صحه گذاشته و خبرگانی برای فروش زمین های مزبور انتخاب نمودند.

چون پیش بینی می شد که اجرای این تصمیمات نیازمند جلسات متعدد خواهد بود و جمع کردن تمام مردم مشکل می باشد مقرر شد هر محله دو یا سه نفر بسته به میزان خانوار خود نماینده انتخاب نمایند تا جلسات تصمیم گیری با شرکت آنها تشکیل گردد. این کار نیز انجام شد وتعداد بیست وهفت نفر بدین ترتیب انتخاب شدند. این هیأت به عنوان هیأت بیست وهفت نفره تشکیل شد که تا چندین سال این هیأت وجود داشت و در اقدامات عمرانی دیگر نیز که در جای خود توضیح خواهم داد تصمیمات آن کارساز بود مخصوصاً در حل بعضی اختلافات معارض دار این هیأت تصمیمات خوبی اتخاذ نمود و جلو بسیاری از اختلافات احتمالی را گرفت.

اسامی اعضای بیست وهفت نفره به شرح زیر است:

1 – مرحوم حاج محمد علی بخش وایقان 2 – آقای مهدی مرادپور 3 – مرحوم بدل ناصری 4 – آقای بهمن حُسنی 5 – مرحوم اسماعیل خدادادی 6 –مرحوم حبیب فرهادی 7 – آقای محمد تاریخی 8 – آقای محمدتقی معصومی 9 – آقای حاج رجب خدایی 10 – آقای اسماعیل آتشی 11 – آقای اروجعلی صحتی 12 – آقای محمد رضا علمشاهی 13 – مرحوم جلیل بهاری 14 – آقای حیدر محرابی 15 – آقای حسن اسماعیلی 16 – آقای محمد رضا برزگری 17 – آقای اسماعیل برزگری 18 – آقای حاج کمال صادقزاده 19 – قنبر قنبرپور 20 – حاج ابراهیم خلیل خلیلیان 21 – آقای داود سلامت – 22 - آقای حاج عیوض عیوضی 23 – آقای حاج حسن لطفی 24 – مرحوم حاج علی بهشتی 25 - مرحوم میراحمد طباطبایی 26 – آقای یوسف حسن زاده 27 - آقای علی اکبر گوزلی

افراد شماره 21 تا 27 اسامی فوق الذکر اعضای شورای اسلامی وایقان بودند.

اینجانب نیز به عنوان مدیر در تمام جلسات هیأت بیست وهفت نفره شرکت می نمودم با توجه به حسن اعتمادی هم که بین اعضاء و همچنین اعضاء نسبت به من وجود داشت جلسات در یک محیط صمیمی برگزار می شد و همۀ تصمیمات بلا استثناء عملی می گردید . تعداد جلسات مکرر بود و من هم که در آن ایام در شبستر مطب داشتم پس از پایان کار مطب در جلسات شرکت می نمودم و بعضی اوقات جلسات تا یکی دو ساعت بعد از نصف شب نیز ادامه می یافت ولی به سبب شوقی که برای حل مشکلات آبادی وایقان وجود داشت کمتر احساس خستگی می شد.