مساجد وایقان

وایقان سابقاً پانزده مسجد و یک حسینیه داشت. به شرح زیر: 1) مسجد جان احمد، 2) مسجد مرکید، 3) مسجد میللی در میدان چووروم، 4) مسجد قیاسلو، 5، 6 و 7) مساجد پایین ، چوخور و بالا مچید در محلّۀ پایین، 8) مسجد توتونلوق، 9) مسجد جامع، 10) مسجد ایشیخلی، 11) مسجد داش کوچه سی، 12) مسجد ماهمادّی 13) یول لی مچید در باغات شرق وایقان 14) سوخلار در باغات غرب وایقان 15) حسینیه در محلۀ قیاسلو.

مساجد داش کوچه سی و ماهمادی بعد از تأسیس شهرداری که معابر تعریض و خیابانهایی احداث گردید این مساجد در طرح خیابان تخریب و در عوض آنها خیریه وایقان احداث شد و در حال حاضر مراسم مذهبی محلات شرق در این خیریه انجام می شود. توصیف مساجد دیگر را در شرح هر کدام از محلات آورده ام لذا از ذکر مجدد آن در این مجال صرفنظر می کنم. دراین قسمت راجع به دو مسجد که در باغات واقع شده مطالبی می نویسم:

Ø یول لی مچید: این مسجد در باغات شرق وایقان و پایین تر از محلۀ ماهمادّی واقع شده بود. مساحت این مسجد حدود چهار در شش متر مربع بود. احتمال می دهم در اطراف این مسجد در ایام سابق چندین خانه بود که بعداً ازبین رفته و تبدیل به باغ شده اند. بعد از تأسیس شهرداری که معابر تعریض و خیابانهایی احداث گردید این مسجد در طرح خیابان تخریب گردید.(آقای علی عسگر صابونیان نقل نمودند که یول لی قبلاْ محلأ مستقلی بود و منزل آقا میرزا مهدی نیز در این محله بود این محله ازبین رفته و تنها مسجد یول لی باقی است.)

Ø مسجد سوخلار در باغات غرب وایقان قرار گرفته مساحت این مسجد حدود چهار در شش متر مربع است. این مسجد در سالهای اخیر بازسازی شده است. از زمان قدیم مردم به قداست این مکان عقیده داشتند. بعضی ها نذرهایی هم به این مسجد داشتند و مراسمی را در آن برگزار می کردند در حال حاضر نیز بعضی از خانواده ها مخصوصآ زنان برای حل مشکل نذر می گویند و در این مسجد مراسم تعزیه و مرثیه خوانی بر گزار میکنند و احسان می دهند. علت اعتقاد مردم به تقدس این مسجد چیست؟ پاسخ این سؤال را از اسم آن می توان یافت.

نام سوخلار تحریف یافتۀ صوفی لار است. صوفی لار یعنی محل تجمع صوفی ها. این کلمه نشان می دهد در زمان رونق تصوف در ایران که در قرون ششم تا هشتم هجری قمری بود،در وایقان نیز لابد عده ای در این سلوک بوده اند وجود بابا فرج وایقانی نیز از عرفا و متصوفه بزرگ که توصیف آن را در بحث وجه تسمیه و تاریخچه وایقان به تفصیل نوشته ام مؤید این نظر است. به نظر من این مسجد محل برگزاری صوفیانی بوده که در وایقان می زیسته اند. در واقع این محل مانند خانقاه صوفیان بوده و مردم به علت اعتقاد به خانقاه ها نذوراتی به آنها داشتند. با وجود اینکه در زمانهای بعد در وایقان صوفی نبوده ولی مردم کماکان بر اساس رویه های قبلی به این مسجد با نظر تقدس نگریسته و هنوز هم بر پایۀ همان اعتقاد مراسمی برگزار می نمایند البته نه از نوع مراسم صوفیان بلکه از نوع مراسم عزاداری ائمه اطهار(ع).

تصوف، روشی از سلوک باطنی دینی در جهان اسلام است . در تعریف تصوف، نظرات مختلفی بیان شده اما اصول آن بر پایۀ طریقه ایست که شناخت خالق جهان، کشف حقایق خلقت و پیوند بین انسان و حقیقت از طریق سیر وسلوک عرفانی باطنی و نه از راه استدلال عقلی جزئی میسر است. موضوع آن، نیست شدن خود، و پیوستن به خالق هستی و روش آن اصلاح وکنترل نفس و ترک علایق دنیوی و ریاضت و خویشتن داری است.

مطلب زیر را آقای علی اصغر ایوبی فرستاده اند از ایشان تشکر می کنم:

باسلام وارزوی قبولی نماز وروزه هایتان وتشکر ازاینکه وایقان رابه نحو احسن توصیف کردهاید می خواستم به عرض جنابعالی برسانم که چهار مورد از مساجد از قلم افتاده یک مسجدی به نام مسجد کربلای غلام علی درباغات غرب وایقان 500مت بالاتر از مسجد سوخلار بعدا ز قوشه کور پیلر دومی مسجد سید آخر کوچه ایشیخلو که الان در داخل حیاط میر ولی الله طبا طبائی قرار دارد سومی مسجدی در باغات غرب وایقان در کنار قنات خواجه ای (خوجیی)جنوب چاه عمیق حاج کمال وچهارمی در باغات غرب وایقان داخل باغ مرحوم بایرام عسگر زاده با فاصله 200متر از مسجد کربلای غلامعلی به طرف وایقان